با سلام به شما هنرجوی گرامی
این مطلب آموزشی به تشریح یکی از مهم‌ترین درس‌های تئوری موسیقی به نام آرپژ می‌پردایم و در ادامه قصد داریم تا به شناخت کامل این مفهوم در تئوری موسیقی برسیم که در نواختن ویولن نیز بسیار کارآمد و پرمصرف میباشد.
آرپژ چیست ؟
در یک توضیح ساده و به صورت کلی باید گفت آرپژ ( arpège به فرانسوی و arpeggio در زبان ایتالیایی) به معنای حرکتی متوالی و تکرار شونده بین نت‌هایی مشخص گفته میشه.
این حرکت میتونه اجرای ملودیک نت‌های یک آکورد یا فواصلی مشخص از فضای یک گام و حتی نت‌های خاص که با هم آکورد خاصی رو تشکیل نمیدن باشه و همچنین این حرکت (آرپژ) میتونه بالا رونده، پایین رونده و یا به صورت رفت و برگشتی باشه. به طور مثال:
البته لازم به ذکر هست بی نهایت الگوی آرپژ از ترکیب صداها، زمان بندی های متفاوت و … میتوان داشت و هرگز آرپژ ها محدود به الگو یا الگوهایی خاص و تکراری نیستن.
آرپژ در سازهای مثل گیتار، پیانو، چنگ و سازهای مشابه از برجسته‌ترین و مهم‌ترین قسمت‌های نوازندگی با این گونه سازها محسوب میشه
چرا که آرپژ در بحث همراهی (آکومپانیمان) یکی از مهم‌ترین قسمت‌ها و حالات به حساب میاد
و این سازها که نام برده شد از جمله مهم‌ترین سازهای مورد استفاده برای آکومپانیمان یا اکومپانیمنت (Accompaniment) هستند.
اجرای آرپژ با ویولن
اما نواختن نت‌ها به شکل آرپژ با ویولن و سازهای زهی آرشه‌ای مثل ویولن حالتی بسیار جالب و جذاب به وجود میاره که در ویدئو همین پست میتونید نمونه هایی از اون رو ببینید البته بسیار هم مورد استفاده قرار می‌گیره.
به عنوان مثلا در ملودی آغازین آموزش اجرای آهنگ دو پنجره گوگوش با ویولن از این حالت استفاده شده که به خوبی برای هنرجویان آنالیز و توضیح داده شده.
در ویولن نوازی نت‌های آرپژ با پیتزیکاتو و الگوهای مختلف آرشه کشی و همینطور تکنیک‌ها اجرا میشن و ترکیب زمانبندی‌های متفاوت با الگوها و حالت‌های متنوع آرشه کشی فضایی بسیار جذاب به وجود میاره؛
که هم در تک نوازی‌ها استفاده میشه و هم در آثار گوناگون که برای ارکستر تنظیم شده توسط نوازندگان زهی اجرا میشه و فضای بسیار جالب و خاص به وجود میاره.
پس تسلط به تعویض سیم‌ها با حالت‌های متفاوت آرشه کشی برای یک نوازنده ویولن امری کلیدی و ضروری به حساب میاد؛ به طور مثال برای اجرای نت‌ها به شکل آرپژ غیر ممکن هست نوازنده‌ای که در این موارد در نقطه تسلط و اشراف قرار نداره بتونه به خوبی از عهده نواختن این چنین حالت‌هایی بر بیاد و از اونجا که آرپژها با حرکت به سیم‌ها و پوزیسیون‌های متنوع اجرا میشن پس هر چقدر نوازنده بر این تعویض‌ها مسلط باشه از عهده نواختن حالت‌ها و آرپژ های خاص به راحتی بر میاد.
علامت آرپژ در تئوری موسیقی
علامت آرپژ در تئوری و اختصارات موسیقی به شکلی هست که در تصویر زیر می‌بینید؛
اما نکته مهم اینه که که آرپژها بیشتر به شکل نت‌های معمولی نوشته میشن و بسیار کم پیش میاد که از علامت آرپژ استفاده بشه
و ما با دیدن نت‌های مشخصی که با الگویی خاص بین اونها حرکت می‌کنیم به راحتی می‌تونیم آرپژ رو در نت و یک قطعه موسیقی تشخیص بدیم.
بهترین تمرین برای تسلط بر اجرای آرپژ در ویولن نوازی
از جایی که اجرای آرپژ در بیشترین حالت خودش با تعویض سیم‌ها و تعویض پوزیسیون‌ها همراه هست و حفظ کوک نوازنده در اجرای آرپژها به خصوص در اجرای آرپژهای طولانی‌تر یا زمانبندی‌های کوتاه‌تر (آرپژهای سریع) کاملاً به چالش کشیده میشه؛ هر چقدر تسلط شما بر موارد زیر بیشتر بشه:
- تعویض سیم‌ها،
- تعویض پوزیسیون
- بحث فواصل
- تنالیته در سلفژ
(که البته پیشرفت در تمام این موارد نیازمند تمرین پیوسته هست و رشد به صورت تدریجی و تکاملی اتفاق می‌افته)
در این صورت با برخورد به هر نوع آرپژ با کمی تمرین هر آرپژی رو نسبت به سطح نوازندگی خودتون میتونید اجرا بکنید و به مشکل خاصی بر نخواهید خورد.
پس بهتر است تا
- تمرینات خاصی برای حالت های مختلف تعویض سیم در سرعت های متغییر و با شدت های صدایی متفاوت داشته باشید
- همینطور برای موندن در فضای گام و تنالیته هم روی انگشت گذاری های مختلف و تقویت شنیدار خودتون کار بکنید
- دائماً خودتون رو با ترکیب حالت های مختلفی که گفته شد به چالش بکشید
در اینصورت هر روز بهتر از قبل در تمامیت نوازندگی خودتون و اجرای حالت های مختلف آرپژ رشد خواهید کرد.
موفق باشید
