گلیساندو چیست؟+ نکات مهم اجرای حرفه ای گلیساندو

با سلام به شما هنرجوی گرامی

این مطلب آموزشی برای هنرجویان سطح متوسطه و پیشرفته آماده شده تا که به بررسی یکی از زیباترین حالت اجرای نت ها و فاکتورهای بیان گیرا به نام گلیساندو بپردازیم. همچنین یک اشکال رایج درباره این حالت رو بشناسیم و سعی در رفع اون داشته باشیم، تا در تمامی نواخته های خودمون به بهترین عملکرد برسیم.

اگر شما هم جزو نوازندگانی هستید که خیلی وقت ها در استفاده از گلیساندو ها زیاده روی میکنید پس لازمه بدونید که این پست میتونه براتون بسیار روشن کننده و کمک کننده باشه، تا انتها با من باشید.

گلیساندو چیست؟

در یک توضیح ساده باید گفت گلیساندو حالتی از اجرای نت ها می باشد که در طی این عمل و این حالت به نت مورد نظر و به اصطلاح نت هدف از فاصله بالاتر یا پایین تر به گونه‌ای برسیم که صدای نت های ما بین یک صدا تا صدای مورد نظر را اجرا کرده باشیم.

اگر اجرای یک نت به صورت بالا رونده باشه صدای فرکانس ها و نت های قبل

و اگر نت هدف پایین تر از نت فعلی باشه یعنی به طور مثال بخواهیم از نت سل به می قبل با یک و نیم پرده فاصله پایین‌تر برسیم این فاصله را با کشیدن انگشت و ایجاد صدا به گونه ای اجرا می کنیم که صدای سل و تمام نت های بین سل تا می به گوش برسه.

در اجرای گلیساندو بر روی خیلی از ساز ها ممکنه، دامنه و عمق گلیساندو (سرعتی که با آن به هدف می رسیم و تعداد صداهای بین که باید اجرا بشه) کاملاً متغیر باشد.

به طور مثال میتونیم از نت می به لا بعد از اون با دو و نیم پرده فاصله بالاتر حرکت کنیم و تمام صداهای بین می تا لا رو اجرا کنیم و همینطور میتونیم این حرکت رو در حالی داشته باشیم که به طور مثال از می تا سل حرکت بدون گلیساندو و بدون صدا داشته باشیم و فقط رسیدن از سل تا لا با صدای سُرش یا گلیساندو به گوش برسه.

فاکتورهای موثر در تغییر کاراکتر گلیساندو چیست؟

کاملا مشخص است که تمپوی کلی قطعه، کاراکتر قطعه و برداشت نوازنده از فضای ملودی، زمان بندی نت پایه و هدف سه فاکتور اصلی در تغییر رنگ و کاراکتر گلیساندو ها هستن.

به طور مثال اگر که نت پایه و هدف دو نت چنگ باشن و در حالی که بخواهیم از گلیساندو استفاده بکنیم فرصت کمی برای استفاده از این حالت وجود دارد و از طرفی در صورتی که کاراکتر قطعه ریتمیک و رونده نباشه و حتی اگه فرصت بیشتری داشته باشیم باز هم اقتضای فضای قطعه برای نوازنده در بیشتر اوقات این هست که از گلیساندوهای سریع تر و کوتاه تری استفاده کنه.

به طور کلی یک نوازنده با تقویت حافظه شنیداری بر اثر شنیدن آثار موسیقی فاخر از نوازندگان بزرگ و ترکیب سلیقه شخصی خود باید به سطحی از درک موسیقی برسه که با ترکیب و در نظر گرفتن این حالت ها که گفته شد عملکردی مناسب برای ایجاد بهترین بیان و گوش نواز ترین حالت اجرا داشته باشه.

استفاده از گلیساندو در ویولن نوازی

گلیساندو حالتی محبوب برای تمام نوازندگان ویولون و همینطور بسیار ضروری در اجرای بسیاری از نت ها در هر سبک و هر قطعه ای هست.

نوازندگان ویولن به اجرای گلیساندو هم برای زیباتر کردن هر جمله و هم تعویض پوزیسیون ها به شدت نیاز دارن و درک اینکه چطور بهترین حالت اجرای نت ها به صورت سُرش یا گلیساندو رو داشته باشیم به اضافه اینکه در چه مواقعی از این حالت استفاده کنیم برای هر ویولنیست در هر سطحی که باشه بسیار ضروری هستش!

نکته بسیار جالب این هست که اگر به ایرانی نواختن یا کلاسیک نواختن علاقه مند باشیم در هر صورت گلیساندو ها بسیار پر استفاده و از حیث شنیدن جذاب هستند اما زیاده‌ روی در استفاده از گلیساندو ضعف در نوازندگی و زننده بودن یک قطعه را در پی دارد که هم موزیسین ها و هم مخاطب عادی ناپختگی شما در دنیای نوازندگی و موسیقی را با این زیاده روی ها به سرعت متوجه خواهد شد.

اشکال رایج در استفاده از سُرش برای ویولن نوازی

در واقع مبحث اصلی ما در این مطلب آموزشی بررسی اشکال رایج در نوازندگی هنرجویان و دیگر نوازنده هاست که با استفاده بیش از حد از گلیساندو ها چه برای تعویض پوزیسیون ها و چه در تعویض نت ها و یا اجرای تحریر ها در ایرانی نوازی حالتی نا زیبا در نواختن پدید میاد که نه تنها جذابیت گلیساندو ها را از بین میبره بلکه باعث زنندگی و از بین بردن تمامی کیفیت اجرای اون ملودی خاص میشه.

نکته مهم اینه که زیاده روی در استفاده از هر تکنیک و حالتی نه تنها باعث جذابیت بیشتر بلکه رفتاری آماتور و برای مخاطب خالی از جذابیت خواهد بود و نکته مهم تر اینکه چون یکی از دلایل استفاده بیش از حد از گلیساندو ها فرار از حالت تمیز و صحیح تعویض پوزیسیون ها و یا اجرای شفاف نت ها هست.

این حالت رو هر موزیسین در کار شما خیلی زود متوجه خواهد شد و این حالت در اعمال ویبراتو بر روی صداها هم مشهود هستش که اگر یک فرد برای فرار از ایجاد صدای شفاف و کوک درست به ویبراسیون ها پناه ببره حالتی پر تنش و بدون جذابیت در اجرای صداها خواهد داشت.

یک راه حل عالی

یکی از بهترین روش هایی که مورد استفاده خودم هم هست اینکه اگر متوجه شدیم که ما هم جزو کسانی هستید که گاهی برای فرار از اجرای شفاف و تمیز نت ها به حالتی مثل ویبراتو های عجولانه و بی حساب و یا گلیساندو ها پناه میبریم.

سعی کنیم قسمت زیادی از تمرینات خودمون را بدون ویبراتو و یا گلیساندو و غیره داشته باشیم تا رفتار ما از حالت عملکرد ناخودآگاه به رفتاری با کنترل هوشیارانه تبدیل بشه.

بعد از مدتی اجرا از اینکه به صورت کلی تمرکز عالی‌تری خواهیم داشت متوجه خواهیم شد که رفتار و عملکرد خودمون رو به صورت کامل تحت کنترل داریم و به صورت کلی هوشیاری و عملکرد قابل قبول تری در نوازندگی به دست خواهیم آورد.

تعویض پوزیسیون بدون گلیساندو

تسلط یک نوازنده در تعویض ها فقط زمانی پذیرفته هست که بتونه تعویض ها به موقعیت های بالاتر یا پایین تر رو بدون هیچ گلیساندو و به اصطلاح clean  انجام بده. چون یکی از بیشترین حالت های استفاده اشتباه و زیاده در تعویض پوزیسیون ها می باشد و حالت اشتباه دیگه فشار سیم و انقباض در مرحله تعویض می باشد که با اصطکاک زیاد تعویض با صدا و حالت نامناسب و بیشتر اوقات با رسیدن به کوک ناصحیح همراه هستش.

کلام آخر

هر وقت در دنیای نوازندگی و موسیقی احساس کردید که برای فرار از حالتی به سراغ حالت یا تکنیک و هرچیز دیگه ای میرید این رو بدونید که شما در این قسمت خاص علم کافی و یا تمرین کافی ندارید.

چرا که هیچ قسمتی از نوازندگی و موسیقی دارای گره های وا نشدنی نیست و با علم و تمرین کافی و مناسب به هر سطح و دستاوردی میتونیم برسیم.

موفق باشید.