اسپیکاتو چیست؟

اسپیکاتو چیست؟

اسپیکاتو در عمل به صداهایی که بر اثر آرشه های پریده و کنترل شده بوجود میاد گفته میشه و در تئوری جز صداهای خشک از خانواده استاکاتو ها هستش.

در اسپیکاتو طی فرآیندی خاص از انگشتان، بند انگشتان، سیستم ارتجاعی ارشه که از ساختار خاص چوب و موهای آرشه بوجود میاد استفاده میکنیم تا با هر بر رفت و برگشت شبیه به دتاشه ها به شکلی عمل کنیم که آرشه بر سیم فرود اومده صدایی ایجاد کنه و دوباره از سیم جدا بشه؛ پس میشه گفت یک اسپیکاتو سه مرحله داره:

• فرود بر روی سیم(بصورت کنترل شده)
• ایجاد صدا (صدای سالم و ایده آل)
• بلند شدن آرشه و جدا شدن مجدد موها از سیم و آماده شدن برای اسپیکاتو بعدی…

قسمت خیلی مهم اینه که در یک نگاه ساده و کلی این حرکتی بسیار پیش پا افاتاده و سطحی هست اما اشکالات رایج در اجرای اسپیکاتوها از هینجا شروع میشه!

استفاده از قسمت های مختلف دست در اسپیکاتو

برای هر مرحله از سه مرحله ای که نام بردیم چه در جهت آرشه راست یا چپ که باشیم دست باید حالتی خاص پیدا کنه و حتی برای برخورد با سیم و جدا شدن هم این اتفاق به شکل خاصی میفته و بیشترین استفاده از مچ و انگشتان و بند انگشتا هستش.

پس استایل ناراحت و ناصحیح در گرفتن و نگه داشتن آرشه به راحتی این تکنیک رو از شما میگیره و امکان تغییر رنگ اسپیکاتوها، تغییر سرعت و اسپیکاتوهای کنترل شده و ایده آل وجود نخواهد داشت.

استفاده از قسمت های مختلف آرشه در اسپیکاتوها

استفاده از مو در ساختار آرشه و کمانش روی آرشه و از جنس چوب بودن یا متریال مشابه مثل کربن در ساختار آرشه باعث بوجود اومدن حالت فنری و ارتجاعی میشه و این میشه پتانسیل ما برای داشتن تکنیک هایی بر پایه سیستم ارتجاعی و فنری در آرشه و از طرفی نکته مهمتر اینه که هر قسمتی از آرشه (بدلیل نامتوازن بودن ساختار آرشه) و میزان درگیر بودن موهای آرشه با سیم حالتی خاص و ویژه به ما میده که در تکنیک های ارتجاعی هوشمندانه از قسمت های مختلف آرشه استفاده میکنیم؛ به طور مثال تکنیک اسپیکاتو در صورتیکه در پاشنه آرشه اجرا بشه متفات هست با زمانی که از وسط آرشه برای ایجاد صدا و اجرا استفاده کنیم و این تفاوت شامل سرعت اجرا، رنگ و میزان خشکی صدا و… هستش.

اسپیکاتوهای دتاشه و لگاتو

برخلاف تصور و باور عموم اسپیکاتو فقط به صورت رفت و برگشتی یا به اصطلاح دتاشه اجرا نمیشه بلکه اسپیکاتو میتونه به صورت لگاتو و تعدادی صدای خشک و پریده در یک آرشه هم اجرا بشه!

مهمترین اشکالات در اجرای اسپیکاتو ها

مهمترین اشکالات به انقباض دست، تقسیمات نابرابر ضرب یا صداهای نامنظم، عدم کنترل بر حالت فنری آرزشه بر اثر استایل نادرست یا درک اشتباه از مفهوم اسپیکاتو هستش.

• در صورتیکه استایل ناراحت و نادرستی داشته باشیم (به دلیل حالت خاصی که در اجرای اسپیکاتوها هست و ما رامجبور میکنه تا تمام وزن ارشه رو در دست بگیریم ) در این صورت این استایل ناراحت و اشتباه برجسته تر شده و پس از مدت کوتاهی باعث خستگی مفرط و حتی متوقف شدن میشه.
• در ادامه با استایل نادرست و این خستگی یکی از اتفاقات بسیار رایج صداهای نامنظم و تقسیمات نابرابر ضرب هست که بوجود میاد به شکلی که اگر چهار ضرب رو به صداهای دولا چنگ تقسیم کنیم در این صورت 16 صدا با کشش های نابرابر خواهی داشت که اصلا پذیرفته نیست!
• تنها راه ممکن برای خنثی کردن و به خدمت گرفتن سیستم ارتجاعی آرشه این هست که آرشه رو به راحتی و کاملاً ریلکس و البته به شکل درست در دست داشته باشیم و اگر اینطور باشه تمامی صداها از حیث کیفیت و کشش برابر خواهند بود و به راحتی میتونیم بر حسب نیاز و سلیقه رنگ این صداهای اسپیکاتو رو تغییر بدیم اما اگر کنترلی بر حالت فنری آرشه نداشته باشیم این امکان از بین میره و باز هم بزرگترین مشکل از گرفتگی در خود دست و نگه داشتن آرشه در دست و همینطور درک سیستم فنری آرشه به دست میاد.

پس به راحتی میتونیم متوجه بشیم که بزرگترین و بیشترین مشکلات در اجرای اسپیکاتوها از استایل در بحث گرفتن و نگه داشتن آرشه و بعد به شناخت سیستم فنری آرشه برمیگرده.

تمرین اسپیکاتو

بهترین تمرین برای درک آرشه این هست که با رها کردن آرشه بر روی سیم باعث بوجود اومدن حالت فنری شده و سعی کنیم با آرشه های کوچک رفت و برگشتی با فاصله زمانی و استراحت بین هر صدا خیلی آروم و بتدریج وارد اسپیکاتوها و این مبحث جذاب بشیم و البته همواره در جستجوی علم کافی و دقیق برای این تکنیک و باقی حالت و تکنیک های آرشه باشیم.

لازم هست تا بدونید که اسپیکاتوهای کنترل شده چه سریع و چه کند نیازمند علم دقیق و کافی هستن و جوری نیست که خود به خود یاد بگیرید اما بعد از یادگیری اون با تمرینات ویژه میتونید خیلی زود به تسلط برسید و نکته جذاب و حیاتی راجع به اسپیکاتوها این هست که براحتی میشه گفت که محبوب ترین و پر استفاده ترین تکنیک در نواختن چه آثار کلاسیک و چه ایرانی هستش، پس در تلاش باشید که هر چی زودتر یادش بگیرید و در این تکنیک به تسلط برسید و واقعاً جدی بگیرید این تکنیک رو.(البته که ابتدا باید به سطح متوسطه آموزش این ساز برسید و بعد بتونید از یادگیری و تمرینات این تکنیک استفاده کنید)

موفق باشید